Omdat het niet voor iedereen duidelijk bleek wat het verschil is tussen desinfectie en sterilisatie en welke apparaten of indicatoren daarbij horen, geven we in dit blogitem een kort overzicht van veelgebruikte definities.
Reiniging, desinfectie en sterilisatie
- Reiniging is het verwijderen van vervuiling tot een aanvaardbaar of meetbaar niveau.
Het aanvaardbare niveau is voor elke toepassing anders: in huis mag er best nog een stofje liggen, maar in de cleanroom is één stofje per 10 cm2 al te veel. ‘Aanvaardbaar’ is dus zodanig dat het resterende vuil geen invloed meer heeft, bijvoorbeeld op volgende productiestappen.
Dan moet je dat stofje natuurlijk wel kunnen detecteren. Vaak is ‘optisch schoon’ (met het blote oog) al voldoende, maar soms moet er met nauwkeurige apparatuur worden gekeken.
- Desinfectie is het doden van het grootste deel van de bacteriën.
Met chemische desinfectiemiddelen zoals alcoholen, waterstofperoxide (H2O2), ethyleenoxide (EO) en formaldehyde (CH2O) zijn veel micro-organismen te doden. Een alternatieve methode is thermische desinfectie, met bijvoorbeeld water van 90oC.
- Sterilisatie is het doden van elk levend materiaal.
Sommige bacteriën zijn resistent tegen zelfs de meest zware chemicaliën, medicijnen, temperaturen of andere omstandigheden. Toch mag op medische instrumenten maar 1 levend micro-organisme op 1 miljoen gesteriliseerde instrumenten zitten. Oververhit stoom (134oC) is een van de weinige manieren om echt alles te doden.
Methoden
Om te reinigen, te desinfecteren of te steriliseren, zijn verschillende methoden en apparaten beschikbaar. Hieronder een kleine, veel voorkomende greep daaruit. In ziekenhuizen worden alle drie de methoden achter elkaar gebruikt, met de achterliggende gedachte dat als het al niet schoon is, het ook niet goed gesteriliseerd kan worden.
- Handmatige reiniging
Voor veel toepassingen is er een handmatige (voor)reiniging met bijvoorbeeld stromend water en borstels. Soms is droge reiniging mogelijk met bijvoorbeeld een luchtpistool.
- Ultrasoon reinigen
Met ultrasoon reinigen wordt gereinigd op plaatsen waar je met de hand niet goed bij kan, zoals in kleine holtes en binnenin lange holle objecten.
- Was-desinfectie apparaten (spoelmachines, thermodesinfectors)
Vaatwassers en wasmachines zijn voorbeelden van spoelapparaten die zowel wassen als chemisch (wasmiddel) of thermisch (heet water) kunnen desinfecteren.
In ziekenhuizen worden ook wel eens specifieke chemische wasser-desinfecteerders gebruikt voor instrumenten die niet met stoom kunnen worden gesteriliseerd, zoals plastic slangen en endoscopen. Deze machines maken vaak gebruik van waterstofperoxide, ethyleenoxide of formaldehyde.
- Stoomsterilisatoren (autoclaven)
Bij autoclaven wordt er eerst een vacuüm gegenereerd, zodat alle lucht uit de voorwerpen wordt gezogen. Daarna wordt een verzadigd stoom gemaakt, door water onder hoge druk te laten koken bij 134oC. Deze stoom kan vervolgens overal in de voorwerpen doordringen en zodra het met een oppervlak in aanraking komt, dat oppervlak steriliseren. Zelfs prionen kunnen hiermee geïnactiveerd worden.
Hopelijk heeft dit e.e.a. verduidelijkt, zo niet laat het ons weten (info@bubclean.nl)!
